Krakowskie Dolinki turystycznie i grzybowo – Część II

Dolina Eliaszówki i Klasztor w Czernej

Galeria foto: Uroki Doliny Eliaszówki
Galeria foto: Grzyby Doliny Eliaszówki

Obiecaliśmy sobie z żoną, że w tym roku odwiedzimy wszystkie Krakowskie Dolinki. Pierwszą byłą Dolina Bolechowicka a kolejną została Dolina Eliaszówki.
Ja i żona byliśmy dawno, dawno temu w Klasztorze w Czernej, ale nie mieliśmy okazji zwiedzić okolicy Klasztoru i jego przyrodniczych atrakcji.

Swoją wędrówkę po Dolince Eliaszówki rozpoczęliśmy od tablicy informacyjnej na początku dolinki. Wybraliśmy nie szlak turystyczny a szlak rowerowy, który po przekroczeniu potoku wiódł wzdłuż starego pustelniczego muru, którego długość przekraczała kiedyś 4 km. Zaraz na początku odwiedziliśmy jedną z dwunastu ocalałych w formie ruin pustelni. Pustelnia ta jest w bliskim sąsiedztwie mostu pustelniczego, przez który był kiedyś dojazd do Klasztoru w Czernej. Most uszkodzony w środkowej części robi niesamowite wrażenie i sprawia, że podziwiamy kunszt i pracowitość budowniczych.

Idziemy wzdłuż resztek muru, który niejako wrósł w otaczający go las. Mur porastają mchy, porosty i piękne paprocie. Nieprzyjemne wrażenie zrobiły na nas śmieciowe praktyki Kopalni Wapienia w Czatkowicach. Na granicy lasu i terenu kopalni zauważyliśmy masę śmieci, które pracownicy kopalni wyrzucają za siatkę oddzielającą kopalnię od lasu.

Dziwię się, że tak duża firma „oszczędza” na „utylizacji” własnych śmieci. Mam nadzieję że Ci którzy wyrzucili te śmieci w najbliższej przyszłości pozbierają je i wywiozą je tam gdzie ich miejsce… Idąc rowerowym szlakiem coraz bardziej oddalaliśmy się od samego klasztoru, który też chcieliśmy odwiedzić. Przechodząc na „skróty” w kierunku zabudowań klasztornych fotografowałem nadrzewne grzyby, których o każdej porze roku tu się spodziewałem. Obserwując podłoże i otaczające je środowisko jestem pewny, że na wiosnę spotkać tu będzie można ciekawe i rzadkie grzyby wczesnej wiosny. Parogodzinna wyprawa jest zbyt krótka żeby odwiedzić najciekawsze miejsca Doliny Eliaszówki i dlatego kolejnym razem pójdziemy czerwonym szlakiem, który wiedzie przez większą cześć Rezerwatu Doliny Eliaszówki. Na sam koniec wyprawy odwiedziliśmy Klasztor i otaczający go teren z pięknie rozbudowanymi parkingami. Dobrze byłoby, aby nie tylko teren klasztoru ale i okolice drogi i potoku Eliaszówki były „uporządkowane”. 
Aż prosi się aby na wiosnę zanim widać jeszcze wszystkie śmieci nad potokiem i wzdłuż drogi, zorganizować jakąś akcję sprzątania… Chętnie uczestniczyłbym w takiej akcji sprzątania… Sprzątanie takie powinna między innymi zorganizować dyrekcja Kopalni Wapienia Czatkowice, która przyczyniła się do zaśmiecenia tej pięknej okolicy. Dobrze by było aby zakonnicy klasztoru jeśli nie chcieliby uczestniczyć w takiej akcji, choć zaapelowaliby o takie wiosenne porządki i pomodlili się o rozum dla tych, którzy zaśmiecają tak piękną okolicę…
Duża część zdjęć grzybów z tej wyprawy jak zwykle wylądowała w formie zagadek: jaki to grzyb? .
Pocieszające dla nas były oznaki budzącej się wiosennej przyrody w postaci wiosennych kwiatów, które coraz śmielej pokazują się na południowych stokach Doliny Eliaszówki.

Polecam zapoznanie się z informacjami na temat tych pięknych miejsc jakie można wyczytać z Wikipedii.

Dolina Eliaszówki

Opis doliny

Nazwa doliny pochodzi od płynącego jej dnem potoku Eliaszówka. Druga nazwa doliny – Dolina Eliasza – pochodzi od imienia biblijnego proroka Eliasza, patrona klasztoru w Czernej znajdującego się na zachodnich zboczach doliny. Dawniej na terenie doliny istniało kilkanaście pustelni, obecnie istnieje jeszcze odnowiona pustelnia św. Agnieszki i kilka ruin innych pustelni.

Jedną z większych atrakcji są ruiny przerzuconego przez głęboki jar tzw. Diabelskiego Mostu, łączącego klasztor w Czernej z wzgórzami siedleckimi, stanowiąc połączenie klasztoru z miejscowością Siedlec, która stanowiła uposażenie klasztoru. Wybudowany został w latach 1671-1691. Zbudowany został z kamieni i przypomina swoim wyglądem rzymskie akwedukty. Zaraz za mostem znajdowała się Brama Siedlecka, kapliczka, w której odprawiano nabożeństwa dla ludności oraz budynek z pokojami mieszkalnymi i pralnia. Od 1889 r. z powodu znacznego już uszkodzenia most przestał być używany. Powyżej mostu znajduje się (po wschodniej stronie) niewielka Grota Hieronima.

Dolina o powierzchni ok. 110 ha to wąwóz o przeważnie stromych zboczach, zbudowany z szarych wapieni z dolnego karbonu, w których skamieniałością przewodnią jest ramienionóg Productus cora. Jest całkowicie zalesiona. Występują w niej ciekawe ostańce skalne i groty (grota św. Hieronima, św. Hilarona i św. Onufrego). Dnem doliny płynie potok Eliaszówka. W dolinie kilka źródeł: ocembrowane źródło proroka Eliasza, źródło proroka Elizeusza (miejsce to ma symbolizować biblijny teren nad potokiem Kerit (Dolina Kerit), gdzie prorok mieszkał w grocie, pił wodę ze źródła i był karmiony przez kruka[1]) i źródło św. Józefa. Walory krajobrazowe i przyrodnicze spowodowały, że dolina włączona została w obszar Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, a w 1989 r. utworzono tutaj leśny rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki.

U wylotu doliny znajduje się duży (czynny) kamieniołom wapienia Czatkowice.

żródło: Wikipedia

Klasztor w Czernej

Historia
Klasztor został ufundowany w 1629 przez Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową (1578-1644), wdowę po Mikołaju Firleju (zm. 1601), wojewodzinę krakowską, siostrę Jana Tęczyńskiego – ostatniego z rodu. Klasztorny kościół św. Eliasza konsekrowano w 1644. Aż do 1805 klasztor był pustelnią i wierni nie mieli do niego wstępu. Po wyłączeniu kościoła spod klauzury Czerna stała się miejscem kultu św. Rafała Kalinowskiego i Matki Boskiej Szkaplerznej, której obraz znajduje się w kościele.

Kompleks klasztorny
Klasztor ma plan czworoboku o wymiarach 70×70 m, w centrum którego znajduje się kościół. Do zabudowań przylega cmentarz.

Kompleks znajduje się w Dolinie Eliaszówki i niemal z wszystkich stron otacza go leśny rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki. Usytuowany jest na stoku wzgórza – w dokumencie z 1577 pod nazwą w Bełku – o wysokości 430 m n.p.m., porośniętego lasem, który skrywa pozostałości po dawnych zabudowaniach klasztornych. Cały teren o powierzchni 80 ha pierwotnie otoczony był murem klauzurowym o długości ponad 4 km i wysokości 2,5 m, wzniesionym w latach 1640-1672, którego ruiny zachowały się do dziś. Stanowił granicę klauzury papieskiej. Zostało wzniesionych także 12 domków pustelniczych, z których tylko po czterech pozostały ślady. Jeden z nich, zwany pustelnią św. Agnieszki, został odbudowany w 1966. Zachowały się także ruiny Mostu Pustelniczego, zwanego Diabelskim Mostem (1671-1691), z którym wiązane są liczne legendy. Na stoku wzgórza wzniesiono w latach 1986-1990 stacje drogi krzyżowej z rzeźbami Alfreda Kotowskiego.

Studnia, znajdująca się na klasztornym podwórku, została wykuta w litej skale w latach 1644-1651. Jej głębokość wynosi 21,5 m, a średnica 2 m. Studnia obudowana jest późniejszą kopułą, krytą gontem i wspieraną przez osiem kolumn.

Przy leśnych ścieżkach znajdują się zagłębienia w ziemi, po zasypanych sztolniach wydobywczych rudy galmanu z przełomu XIX i XX w.

Kościół

Kościół św. Eliasza jest miejscem kultu Matki Boskiej Szkaplerznej i św. Rafała Kalinowskiego. Wzniesiony na planie krzyża łacińskiego w stylu wczesnobarokowym, zdobiony jest czarnym marmurem dębnickim (kamieniołom w Dębniku należał wówczas do klasztoru). Z tego materiału wykonane są m.in. ołtarze, posadzka i świeczniki oraz portal, prowadzący do kościoła, w którym nad drzwiami znajduje się sentencja: Ipse Deus locum secretum quaret. O beata solitudo. O sola beatitudo. Przy wejściu do kościoła, pod posadzką, została pochowana fundatorka klasztoru. Do kościoła przylegają dwie kaplice: św. Jana od Krzyża oraz św. Rafała Kalinowskiego, gdzie umieszczone są jego szczątki.

W ołtarzu głównym znajduje się obraz przedstawiający św. Eliasza, namalowany przez Tomasza Dolabellę w 1640. W ołtarzu bocznym umieszczony jest otoczony czcią obraz Matki Boskiej Szkaplerznej z XVII wieku o wymiarach 208×107 cm. Obraz został koronowany koronami papieskimi w 1988.

Przed kościołem znajduje się plac, przy którym w 1995 wykonano grotę z pomnikiem biblijnego proroka Eliasza i scenami z jego życia (dłuta Alfreda Kotkowskiego) oraz źródełko w kształcie serca z rzeźbą kruka, który według Biblii prynosił mu pożywienie. Na zboczu wzgórza, wznoszącym się przed kościołem, usytuowany jest ołtarz polowy, a nad nim (od 2005) punkt widokowy.

żródło: Wikipedia

Polecam również obejrzenie filmiku ze strony Klasztoru w Czernej.

Na koniec zapraszam wszystkich w ten piękny zakątek Polski, aby już wyczyszczony ze śmieciowych akcentów cieszył i radował wszystkich tych, którzy kochają przyrodę i lubią z nią obcować.

Zobacz też  Relacja z Doliny Bolechowickiej

Zobacz też  Relacja z Doliny Będkowskiej