Współczesne nazewnictwo grzybów określa Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej (ICN, dawniej ICBN). Obecnie obowiązujący kodeks to tzw. Kodeks z Melbourne i został wprowadzony z początkiem 2012 roku. Prawdopodobnie w tym roku zostanie wprowadzony nowy kodeks. Aktualnie praca naukowa nie musi być wydana w formie drukowanej. Wystarczy publikacja elektroniczna.Nomenklatura botaniczna dotycząca także taksonomii grzybów, to zbiór ustalonych zasad, które obowiązują w trakcie tworzenia ale i w czasie używania nazw naukowych. Wprowadza to ład nazewniczy i dzięki temu posługując się wieloma językami narodowymi czy nazwami lokalnymi, potrafimy odkryć o jakiego grzyba chodzi. Nazwa naukowa jest zawsze ta sama i wywodzi się z łaciny lub greki, ewentualnie jest to zlatynizowana nazwa miejsca czy nazwiska. Kodeks reguluje także gramatykę, skróty czy zmiany stylistyczne istniejących już nazw.
Strona obowiązującego ICN:
http://iapt-taxon.org/nomen/main.phpZasady nazewnictwa grzybów, chociaż w okrojonej formie, obowiązują także przy nadawaniu nazw polskich. Tu kluczowa jest tradycja nazewnicza danego gatunku (nazwy ludowe, lokalne) i umowne ustalenia mykologów. Niestety, albo i stety, te zasady polskiego nazewnictwa zwyczajowego nie obowiązują w języku potocznym, regionalnym czy handlowym. Dzięki temu mamy jednak tak wiele pięknych polskich nazw grzybów w naszych regionach. Ważne jednak abyśmy znali zawsze obowiązującą polską nazwę wernakularną (ojczystą, rodzimą) a nie tylko jej lokalne synonimy. Najlepiej jednak znać także nazwę naukową (łacińską), gdyż wtedy unikamy wielu nieporozumień czy nawet zatruć. Nazwy polskie kodyfikują listy, słowniki nazw oraz publikacje akademickie.Polska nazwa grzyba może być uznana za ważną i obowiązującą, tylko jeśli pojawi się w publikacji akademickiej.
Pozostałe nazwy są zawsze synonimami.
Grzyby na kartach nauki pojawiają się w 1753 roku, kiedy to Karol Linneusz w drugim tomie Species Plantorum, używa na nie określenia Fungi. Takson składał się wtedy z 10 rodzajów (m.in. Boletus, Clavaria, Helvella) a w ich skład wchodziło 86 gatunków grzybów. Najbardziej popularnym systemem klasyfikacji grzybów jest podział wg Index Fungorum
http://indexfungorum.org/Names/Names.asp
Podstawowe zasady nazewnictwa grzybów zawarte są w sześciu punktach, z których najważniejsze mówią o tym, że nazwy opieramy na gatunku typowym i muszą być one opublikowane. Każdy takson może mieć tylko jedną prawidłową (ważną) nazwę naukową, którą odmieniamy za pomocą gramatyki łacińskiej. Gatunek typowy to grzyb, którego badał opisujący go po raz pierwszy naukowiec. Takie grzyby powinny być zakonserwowane i przetrzymywane a określa się je mianem holotypów. Są to swoiste wzorce do których przypisane jest także miejsce ich występowania(opisu), czyli tzw. miejsce typowe (locus typicus).
Nazwy naukowe (łacińskie) grzybów możemy podzielić zależnie od liczby członów na:
* nazwy uninominalne, czyli jednoczłonowe, których używamy wobec szczebli wyższych niż gatunek, np. rodzaj Boletus.
* nazwy binominalne, czyli dwuczłonowe, których używamy najczęściej. Stosujemy je wobec nazw gatunkowych, np. Boletus edulis.
* nazwy trynominalne, czyli trójczłonowe, których używamy dla podgatunków grzybów. Epitet podgatunkowy poprzedzony jest skrótem ssp. bądź var., np. Boletus reticulatus var. carpinaceus.
W botanice, w odróżnieniu do zoologii, nazwy wyższych rang zapisujemy kursywą. Jest prościej zatem.
Przykład mamy w naszym Atlasie grzybów w tabeli po lewej: https://nagrzyby.pl/atlas/5074
Rząd, rodzina, rodzaj, gatunek, odmiana – zawsze nazwa łacińska jest pisana kursywą.
Kodeks ICN zaleca stosowanie kursywy przy nazwach naukowych. Dbajmy o to także na forum, to szybko wchodzi w krew a grzybom należy się poprawne zapisywanie ich imienia i nazwiska.
Na przykładzie Boletus erythropus, borowika ceglastoporego omówimy co kryją w sobie nazwy grzybów.
Pierwszy człon naukowej (łacińskiej) nazwy grzyba to nazwa rodzajowa Boletus a drugi człon to epitet gatunkowy erythropus. Pierwszy człon zawsze zapisujemy dużą literą a drugi człon małą literą. Jest kilka wyjątków, o których później.
Polskie nazwy zwyczajowe, czyli omawiany borowik ceglastopory, zapisujemy zawsze małą literą i to oba człony nazwy. Tu także jest wyjątek, który zostanie omówiony.
Poprawnie zapisane zdanie:
Znalazłam dziś wiele borowików ceglastoporych (Boletus erythropus) z czego jestem bardzo szczęśliwa..
Błędnie zapisane zdanie:
Znalazłam dziś wiele Borowików Ceglastoporych (Boletus erythropus) z czego jestem bardzo szczęśliwa.
Dopuszczalny jest także zapis:
Znalazłam dziś wiele borowików ceglastoporych, Boletus erythropus z czego jestem bardzo szczęśliwa.
Jeżeli grzyb nie jest opisany naukowo, co w Polsce raczej nie ma miejsca, to jego epitet gatunkowy (drugi człon) ujmujemy w cudzysłów, gdyż nie jest on jeszcze oficjalną nazwą naukową.
Skróty w nazewnictwie naukowym (łacińskim) grzybów.
Nazwy naukowe możemy oczywiście skracać, także nazwy zwyczajowe (polskie). Nie musimy pisać za każdym razem Boletus erythropus a wystarczy B. erythropus.Nazwę rodzajową skracamy zatem do dużej litery z kropką i po spacji wpisujemy pełny epitet gatunkowy. Zapisujemy oczywiście kursywą.
Skracanie nazw zwyczajowych odbywa się podobnie, tylko nie zapisujemy kursywą a pierwszy człon jest małą literą (chyba, że jest to początek zdania). Mamy zatem skrót b. ceglastopory.
Często w ujęciu tablic czy tabel pojawią się błędny, bo naturalnym odruchem jest pisanie dużą literą na początku wersu. Tablica z omawianym grzybem powinna jednak wyglądać tak:
Boletus erythropus
borowik ceglastopory
Skracać można także człony pomagające lepiej sprecyzować o jaki gatunek grzyba chodzi.
Oto podstawowe skróty, które zawsze zapisujemy w nazwie grzyba tekstem prostym (normalną czcionką) a nie kursywą
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_ter … ologicznej
Najczęściej spotykane w nazwach grzybów to skróty: sp., var., f., syn., gen. nov., aff., cf., i x.
Jeśli będzie potrzeba wytłumaczenia różnic, bo czasem są cienkie, to postaram się to uczynić zrozumiałym językiem.
Gdy dany gatunek ma różne formy barwne uzależnione od lokalizacji, wtedy cała nazwa naukowa pisana jest kursywą a nazwa lokalizacji dużą literą czcionką prostą. Podaje wymyślony przykład, bo nie znalazłem przykładu: Boletus erythropus Widzeńsko, borowik ceglastopory z Widzeńska.
Bardzo rzadko na forach stosuje się w zapisie po nazwie gatunkowej nazwisko i datę. Nie wymagajmy już tego, ale ten zapis także wiele nam mówi o danym gatunku i jego historii. Jeśli nazwisko i data są bez nawiasu po nazwie gatunkowej, to przynależność danego grzyba do rodzaju nie zmieniła się od chwili jego opisania i obecnie jest to ten sam rodzaj. Przykład: Boletus edulis Bull., 1782, borowik szlachetny
Jeżeli nazwisko i/lub data znajdują się w nawiasie, to pozycja systematyczne grzyba uległa zmianie i po rewizji przez innego naukowca, dany gatunek grzyba trafił do innego rodzaju. Przykład może będzie dla was zaskakujący, ale wart odnotowania. Rzadki borowik szatański, znany większości jako Boletus satanas w 2014 zmienił rodzaj i nazywał się Rubroboletus satanas (Lenz, 1831) Kuan Zhao & Zhu L. Yang, 2014. Tak to już jest, że jak się ruszy jakiś gatunek, to zaraz idą kolejne zmiany i w 2015 roku wprowadzono obowiązującą do teraz nazwę naukową borowika szatańskiego: Suillellus satanas (Lenz, 1831) Blanco-Dios, 2015.
Co nam mówi ten zapis? Że Lenz w 1831 roku opisał borowika pod inną nazwą i klasyfikował go w innym rodzaju i po sprawdzeniu w synonimach odkryjemy, że był to rodzaj Boletus a gdzyb opisany był jako Boletus satanas. Mówi nam także, że przeniesienia do nowego rodzaju Suillellus dokonał niejaki Blanco-Dios w 2015 roku.
Czy zmieniać nazewnictwo w Atlasie. Ja bym poczekał do zakończenia tegorocznego nowego kodeksu i wtedy to uczynił.
Tu obecna sytuacja naszego borowika szatańskiego: http://speciesfungorum.org/Names/Sy … dID=550986
Podsumowanie
Na forum, portalu i w atlasie powinniśmy stosować zawsze poprawne nazewnictwo. Kursywą i pierwszy człon dużą literą dla nazw naukowych (łacińskich) a dla nazwy zwyczajowej (polskiej) normalna czcionka i małymi literami. Wyjątki dotyczą tylko nazw, których epitet gatunkowy pochodzi od miejsca geograficznego czy nazwiska. Nie spotkałem się z takim grzybem ale przykładowo podam, że gdyby odkryto nowego smardza, to mógłby nosić polską nazwę zwyczajową smardz Kamińskiego czego serdecznie życzę.
EDIT: Znalazłem jednak takiego grzyba i jest to Boletus legaliae, borowik LeGalovej ale smardza i tak życzę.
Temat na pewno nie jest wyczerpany i jeśli macie pytania, spostrzeżenia, to zapraszam do dyskusji.